Жорий йилнинг 20 июлида Президентимиз томонидан имзоланган "Ўзбекистон Республикасининг Жиноят, Жиноят-процессуал ва Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш ҳақида"ги Ўзбекистон Республикасининг Қонуни қабул қилинди.
Қонунга кўра, Жиноят кодексининг бир неча моддаларига ўзгартиришлар киритилди.
Жумладан, кодексининг 64-моддасига киритилган ўзгартиришга кўра, жавобгарликка тортиш муддати қисқартирилди.
2411-моддада жиноятни ҳисобга олишни қасддан яшириш икки йилдан уч йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёки муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиб, уч йилдан беш йилгача озодликни чеклаш ёхуд уч йилдан беш йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланиши белгиланди. Илгари бу жиноят учун энг кам ойлик иш ҳақининг эллик бараваридан юз бараваригача миқдорида жарима жазоси ҳам мавжуд эди.
Юртимизда уй-жойни сотиб олиш ва қуришнинг қонуний механизмлари мавжуд бўлишига қарамай, узоқ йиллар давомида айрим фуқаролар ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкаларида ноқонуний шахсий турар-жойлар қуришган. Ўз-ўзидан аёнки, бундай ҳолатлар биринчи навбатда жойлардаги маҳаллий ижро, шу жумладан, ер кадастри, архитектура ва қурилиш соҳасидаги ваколатли органларнинг лоқайдлиги сабаб юзага келади. Қолаверса, фуқароларга шахсий турар жой қуриш учун ноқонуний равишда ер участкаларини муайян тўлов эвазига бериш бўйича фермер ва деҳқон хўжаликларининг тил бириктириш фактлари мавжуд. Юртимизда шу каби ҳолатларнинг олдини олиш, шунингдек, фуқароларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш борасида хайрли ишларга қўл урилмоқда.
Президентимизнинг 2018 йил 20 апрелда қабул қилинган "Фуқароларнинг ижтимоий қўллаб-қувватлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар ҳамда ўзбошимчалик билан қурилган турар жойларга нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этиш бўйича бир марталик умумдавлат акциясини ўтказиш тўғрисида"ги Фармони бу борада устувор аҳамият касб этади. Ушбу фармонда ўзбошимчалик билан қурилган турар жойларга нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этиш бўйича бир марталик умумдавлат акция-сини ўтказиш назарда тутилган бўлиб, мазкур акция 2019 йил 1 майга қадар давом этади. Мулк ҳуқуқини эътироф этиш ва кадастр ҳужжатларини бериш учун 2 та шарт қўйилади:
Гиёҳвандлик бугунги кунда бутун дунё аҳлига жиддий хавф солмоқда. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти қошида Гиёҳ-вандлик ва психотроп моддаларнинг ноқонуний айланишини назорат қилиш қўмитаси ишлаб турибди. Кўплаб давлатларда гиёҳвандликка қарши муайян тадбирлар, йирик-йирик лойиҳалар амалга оширилмоқда.
Мамлакатимизда ҳам бу иллатга қарши аёвсиз кураш олиб бориляпти. Жамиятнинг оғриқ нуқтаси ҳисобланган заҳриқотил истеъмолчиларига, наркотик моддалар савдоси билан шуғулланаётган кимсаларга нисбатан муросасиз кураш олиб бориш давлатимизнинг муҳим вазифаларидан бирига айланган.
Мутахассисларнинг маълумотига кўра, гиёҳвандлик натижасида жуда оғир хасталиклар - ОИТС, жигар циррози, сил, ўсма касалликлари, ошқозон-ичак фаолиятининг бузилиши, ҳомиланинг ёмон асорат билан туғилиши кузатилади. Ҳозирги кунда гиёҳвандлар орасида ОИТСнинг олдини олиш мақсадида "Ишонч пунктлари" ташкил этилган. Бу масканларда касаллик тарқалиши хавфининг олдини олиш мақсадида тиббий ёрдам берилади.
Давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёев 27 июль куни мамлакатимизда жиноятчиликнинг барвақт олдини олиш борасидаги ишларнинг бугунги ҳолати, бу борада ички ишлар органлари ва бошқа давлат идоралари масъулиятини янада ошириш, тизимда мавжуд муаммо ва камчиликларни бартараф этиш масалаларига бағишланган видеоселектор йиғилишида жиноятчиликнинг келиб чиқиши сабаби, жамият ва оилада учраётган айрим салбий ҳолатларга эътибор қаратиб, бундай ҳолатларга йўл қўймаслик бўйича аниқ топшириқлар берди.
Юртимизда халқимиз тинч ва осуда ҳаёт кечиришини таъминлашга қаратилган кўплаб эзгу ишлар рўёбга чиқарилмоқда. Хусусан, Президентимизнинг бир қатор Фармон ва қарорлари, қонунлар қабул қилиниб, ҳаётга татбиқ этилмоқда. Жиноятчилик, ҳуқуқбузарликнинг олдини олишга қаратилган профилактик тадбирларни ўтказишга эътибор кучайтирилиб, уларда кенг жамоатчиликнинг иштироки таъминланмоқда. "Менинг маҳалламда жиноятга ўрин йўқ", "Жиноятчиликдан ҳоли ҳудуд", "Хавфсиз шаҳар", "Хавфсиз дам олиш" каби лойиҳалар жорий этилмоқда. Бундай кенг кўламли чора-тадбирлар ўзининг натижаларини бермоқда. Айрим турдаги жиноятларнинг кескин камайишига эришилди. Жумладан, жиноятлар жорий йилнинг 6 ойида ўтган йилнинг шу давридагига нисбатан 39 фоизга камайишига эришилди. Аммо йиғилишда айрим хавотирли рақамлар келтирилдики, бу барчамизни янада ҳушёрликка ундади. Қасддан одам ўлдириш, оғир тан жароҳати етказиш, талончилик, босқинчилик, ўғрилик ва фирибгарлик каби жиноятлар сони ошганлиги ташвишланарлидир.
Президентимизнинг ўтган йил 12 декабрдаги "Аҳолига давлат хизматлари кўрсатишнинг миллий тизимини тубдан ислоҳ қилиш чора-тадбирлари тўғрисида"ги Фармони "Халқ давлат идораларига эмас, давлат идоралари халқимизга хизмат қилиши керак", деган ғояни амалга оширишнинг асосий йўналишларини белгилаб берди.
Фармон асосида Адлия вазирлиги ҳузуридаги Давлат хизматлари агентлиги ҳудудий бўлинмалари ташкил этилиб, жорий йил 1 январдан "ягона дарча" марказлари Давлат хизматлари марказларига айлантирилди.
Мамлакатимизда амалга оширилаётган ислоҳотлардан асосий мақсад жамиятимизда тинчлик ва хотиржамликни асраш, халқ фаровонлигини ошириш, одамларни ҳаётдан рози қилишдан иборат. Президентимиз раҳнамолигида жойларда халқ билан фаол ва очиқ мулоқот олиб бориш, жисмоний ва юридик шахслар мурожаатлари билан ишлаш борасида яратилган янги тизим одамларнинг арз ва шикоятларини тинглаш, муаммоларини ҳал этишдек эзгу мақсадларга хизмат қилмоқда.
Куни кеча Тадбиркорлар ва ишбилармонлар ҳаракати - Ўзбекис-тон Либерал демократик партияси вилоят кенгаши, маҳаллий Кенгашлардаги партиянинг дупутатлик гуруҳи аъзолари ўтказган сайёр қабулларда ҳам бу жиҳатлар яққол исботини топди.
Туманимиздаги 27-мактабда Чак, Оқтепа, Мўйноқ, Чакобод, Одамтепа, Тўптерак, Қорасув, Боғ маҳаллалари фуқаролари билан ўтказилган навбатдаги сайёр қабулда одамлар ҳаётига дахлдор масалалардан тортиб, ижтимоий-иқтисодий аҳамиятга молик муаммолар кўтарилиб, уларнинг ечимини топиш бўйича таклиф ва мулоҳазалар ўртага ташланди.
Савол: Ўзбошимчалик билан қурилган иморатга нисбатан мулк ҳуқуқини олиш учун кимга мурожаат этилади ва қандай ҳужжатлар топширилади?
М. Эҳсонов,
Косонсой шаҳри.
Саволга туман адлия бўлими бошлиғи Қобилжон Авезматов жавоб беради:
-Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 21 июндаги 461-сонли қарори билан тасдиқланган низомга асосан жисмоний шахс (унинг қонуний вакили) ўзбошимчалик билан қурилган иморатга нисбатан мулк ҳуқуқини олиш учун иморат жойлашган ҳудуддаги Давлат хизматлари маркази ор-қали туман (шаҳар) ҳокимининг номига ариза билан мурожаат қилади.
Аризага қуйидагилар илова қилинади:
-мурожаат этувчининг паспорти нусхаси;
-мурожаат этувчининг оила аъзолари ҳақида ҳамда ер участ-касига эгалик қилган -муддатлари ва иморат қурилган вақт тўғрисида фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг маълумотномалари.
Ваколатли давлат органлари ва муассасаларига, хусусан, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларга мурожаат этиш ҳуқуқи фуқароларнинг қонуний манфаатлари, ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш, шунингдек, халқ ҳокимиятини амалга оширишнинг самарали шаклларидан бири ҳисобланади. Шу билан бирга, ҳар бир мурожаат одамларнинг ташвиши, турмушда дуч келаётган муаммоларини акс эттирадиган кўзгу бўлиб, уларни бартараф этишда муҳим аҳамиятга эга.
Ариза, шикоят, таклиф ва илтимослар фуқароларнинг шахсий муаммоларини акс эттирибгина қолмай, мамлакатда амалга оширилаётган ислоҳотларнинг самараларини ўрганиш, шунинг-дек, давлат ва хўжалик бошқаруви органлари фаолияти устидан жамоатчилик назоратини амалга ошириш, ижтимоий адолатни қарор топтиришда ҳам муҳим роль ўйнайди. Энг асосийси, ҳар бир мурожаат ортида инсон тақдири ётишлигини ҳеч қачон унутмаслик лозим.
Мамлакатимизда фуқароларни, айниқса, ёшларнинг ҳуқуқий онгини, маданиятини юксалтириш, ҳуқуқ посбонларининг касб маҳоратларини ошириш борасида талайгина ишлар олиб борилмоқда. Бундан кўзланган мақсад, қонунларимизга ҳурмат руҳида қарашни шакллантиришдан иборатдир. Қуйида ИИВ академияси курсантлари ўз фикр-мулоҳазалари билан ўртоқлашади.
М.Саъдуллаева, ИИВ Академияси 4-курс курсанти:
- Бугунги кунда 18 ёшгача бўлган ёшлар мамлакатимиз аҳолисининг 40 фоизини, 30 ёшгача бўлганлар эса 64 фоизини ташкил этмоқда. Вояга етмаганлар ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишнинг ҳуқуқий асосларини янада мустаҳкамлаш, ижтимоий-иқдисодий, ташкилий ва ҳуқуқий чора-тадбирлар тизимини янада кенгайтириш мақсадида 2016 йилда Ўзбекистон Республикасининг " Ёшларга оид давлат сиёсати тўғрисида" ги қонуни янги таҳрирда қабул қилинди.
Савол: Ўзбошимчалик билан иморатни қурган шахс томонидан иморатга нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этиш тўғрисида судга даъво берилган тақдирда иморатни ўз ҳисобидан бартаф этиш вақтинча тўхтатиб турилиши мум- кинми?
Саволларга Бош прокуратура ҳузуридаги Департаментнинг вилоят бошқармаси катта инспектори Нуриддин Яхяев, туман бўлими суриштирувчиси О. Садриддинов жавоб беради:
Жавоб: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 5 июндаги 467-сонли қарори билан тасдиқланган "Ўзбошимчалик билан қурилган иморатни аниқлаш ҳамда бартараф этиш (бузиб ташлаш)ни ташкил этиш тартиби тўғрисида"ги Низомнинг 11-бандига асосан иморатни ихтиёрий равишда бартараф этиш (бузиб ташлаш) тўғрисида далолатнома тузилган кундан эътиборан, ўзбошимчалик билан иморатни қурган шахс ўн беш кунлик муддат ичида уни ўз ҳисобидан бартаф этиши шарт.
Ўзбошимчалик билан иморатни қурган шахс томонидан ушбу иморатни бартараф этилиши (бузиб ташланиши)ни ваколатли орган фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органи билан ҳамкорликда назорат қилади.
Мозийга бир назар
Фойдали ҳаволалар
