Президентимиз Фармонида республикамизда болалар меҳнатига барҳам берилгани, қишлоқ хўжалиги ишлари, ҳудудларни ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш даврида катталарнинг мажбурий меҳнатидан фойдаланишга чек қўйиш бўйича мисли кўрилмаган чора-тадбирлар амалга оширилаётгани қай этилган. Ҳақиқатан мамлакатимизда сўнгги 1-2 йилнинг ўзида мажбурий меҳнатнинг ҳар қандай кўринишига қарши кураш кескин тус олганлигининг гувоҳи бўлиб турибмиз. Бу ниҳоятда қувонарли ҳол. Давлатимиз раҳбарининг Фармони билан одам савдоси қаторида мажбурий меҳнатга қарши курашиш тизимини янада такомиллаштиришга оид чора-тадбирлар белгилангани эса қалбимиздаги қувонч ҳисссини ўн чандон оширди.
Фуқаронинг хоҳиш-истагига зид равишдаги меҳнат ҳақида сўз борар экан, мажбурий меҳнат ўзи нима, деган саволга ҳар бир киши жавоб бера олиши зарур, деб ҳисоблаймиз.
Ўзбекистон Республикаси "Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида"ги қонунининг 8-моддасида истеъмолчининг савдо ва бошқа хизмат кўрсатиш турлари соҳасида шартнома тузиш ҳамда сотиб олинаётган товар (иш, хизмат) сифатини текшириш ҳуқуқи борасидаги тартиблар бегиланган. Унга мувофиқ истеъмолчи шартнома тузиш йўли билан товарни (иш хизмат)ни эркин сотиб олиш ҳуқуқига эга. Шартномага кўра сотувчи (ишлаб чиқарувчи, ижрочи) истеъмолчига муайян миқдордаги ва мақбул сифатли товарни мулк қилиб топшириш (иш бажариш, хизмат кўрсатиш) мажбуриятини, истеъмолчи эса шартлашилган пулни тўлаш мажбуриятини ўз зиммаларига оладилар.
Мабодо савдо шохобчасидан сотиб олган товарингизда бирор нуқсонни аниқласангиз, истеъмолчи сифатидаги ҳуқуқингиздан фойдаланинг. Яъни сиз ўз хоҳишингизга кўра товарни айни шундай русумли товарга алмаштириш ёки бошқа русумли шундай товарга алмаштириб, нархлар ўртасидаги фарқни қайта ҳисоб-китоб қилиш ҳуқуқига эгасиз. Шунингдек, товарнинг нуқсонини бепул бартараф этиш, нархини камайтириш ёки шартномани бекор қилиб, кўрилган зарарни қоплашни талаб этишга ҳақлисиз. Бунда нуқсонлар товарнинг кафолат муддати ёки яроқлилик муддати мобайнида, бундай муддатлар белгиланмаган бўлса, олти ой мобайнида аниқланган тақдирда истеъмолчи юқоридаги ҳуқуқларини амалда қўллаши мумкин.
Истеъмолчининг талаблари у касса чекини, кафолат муддати белгиланган товарлар бўйича эса техник паспорт ёки унинг ўрнини босувчи бошқа ҳужжатни тақдим этган ҳолатда кўриб чиқилади.
Туманимизда 59 та маҳалла фуқаролар йиғини мавжуд, уларда 200 минг 409 нафар аҳоли истиқомат қилади. Айни шу маҳаллалар 4 та секторга тақсимланган. Аҳолининг дарду-ташвишини чуқурроқ ўрганиш мақсадида ҳудудларда уйма-уй юришлар ташкил этилди ва оммавий сайёр қабуллар ўтказишга эътибор кучайтирилди. Ўтган давр мобайнида "Йўл харитаси"га кўра 34 минг 132 та хонадоннинг барчасига кириб борилди, аниқланган муаммоларни бартараф этиш чоралари кўрилди.
Халқ қабулхонаси томонидан шу йилнинг 6 ойи давомида 1 минг 800 нафарга яқин фуқаролар қабул қилинди ва улардан ёзма ёки оғзаки шаклдаги, ариза, шикоят ёки ташаккурнома мазмунидаги мурожаатлар келиб тушди. Улар соҳалар бўйича таҳлил қилинганда, аксарияти табиий ва суюлтирилган газ, электр энергияси, ичимлик суви билан боғлиқ эканлиги маълум бўлди.
Мамлакатимизда амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлар валюта сиёсатида ҳам яққол намоён бўлмоқда. Бу борада кўпгина эркинликлар берилиб, тадбиркорларнинг савдо-экспорт фаолияти ривожланиши учун ҳуқуқий асослар яратилди.
Банк муассасалари орқали хорижий валютани сўмга алмаштириш имконияти яратилган бир вақтда пана-пастқам жойларда ноқонуний валюта савдоси билан шуғулланувчилар борлиги ғоят ачинарли ҳолатдир.
Ўтказилган махсус тадбир ҳам фикримиз айни ҳақиқат эканлигини исботлайди. Яъни И. Амонбоев, А. Раҳимов ҳамда М. Дадажоновлар ўзаро тил бириктириб, Шайхон маҳалласидаги А. Раҳимовга тегишли уй олдида қонунга хилоф равишда 5 минг АҚШ долларини сўмга сотаётганликларида қўлга тушдилар.
Халқимиз билимли, зукко, етти ўлчаб бир кесадиганларни маънавиятли инсонлар дейишади. Маънавият инсон рухий ҳолати билан боғлиқ ҳодиса. Инсоннинг нечоғлиқ заковатли, теран фикрли бўлиши, бевосита унинг маънавий олами билан муштарак. Зеро, одам боласи ҳаёт чорраҳаларида ўз ақлу-заковатига таяниб умр кечиради.
Дангаса, ишёқмас, гап сўзида маъно йўқ, ким нима деса ўшанга кўр-кўрона эргашиб кетаверадиганларни оғмалар, деб аташади. Ундай кимсалар ҳаётни енгил-елпи қарашлари билан ўлчайди. Фикри торлигидан билиб-билмай йўл қўйган хатоларидан азият чекадилар. Таъбир жоиз бўлса, бундай кимсалардаги маънавий бўшлиқ, мулоҳазасизлик уларга жуда қимматга тушади.
Глобаллашув жараёнлари интернет тармоғининг тез ва шиддат билан тараққийлашувига сабаб бўлаётгани сир эмас. Бу кўпчиликнинг интернет билан боғлиқ муаммоларини ижобий маънода ҳал қилаётгани ҳам рост. Бироқ интернетдан кўр-кўрона фойдаланиб, ўзи тушуниб-тушунмайдиган ёки унда тарқатилаётган бузғунчи ғоялар қулига айланиб қолаётган инсонлар ҳам борлигини тан олмай иложимиз йўқ.
Маълумки, Ўзбекистон Республикасининг "Терроризмга қарши кураш тўғрисида"ги қонунида кўплаб масалалар ҳуқуқий асослаб берилган. Шунингдек, Ўзбекистон БМТнинг терроризмнинг олдини олиш ва унга қарши курашга қаратилган асосий 13 та ҳужжатини ратификация қилган. БМТ Хавфсизлик кенгаши Аксилтеррористик қўмитаси томонидан Ўзбекистоннинг терроризмга қарши курашдаги халқаро ҳамкорлиги юксак баҳоланди. Шанхай ҳамкорлик ташкилоти фаолиятида "уч ёвуз куч", яъни "террорчилик", "айирмачилик" (Сепаратизм) ва "экстремизм"га қарши курашда ҳамкорликни ривожлантириш алоҳида ўрин тутади.
Мамлакатимизда аҳолини тоза ичимлик суви билан таъминлаш, сувдан фойдаланишни янада такомиллаштириш борасида кенг қамровли чора-тадбирлар ишлаб чиқилиб, улкан бунёдкорлик ишлари амалга оширилмоқда. Айниқса, бу борада фаолиятини ҳуқуқий жиҳатдан йўлга солиш мақсадида қатор қонунлар ва ҳукумат қарорлари қабул қилинди.
Хусусан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 2 июлдаги "Сув ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида"ги Қарори билан сув ресурсларидан фойдаланганлик учун янги солиқ ставкалари тасдиқланди ва 2018 йилнинг 1 октябридан бошлаб амалга киритилди.
Мазкур қарорга мувофиқ эндиликда:
саноат корхоналари сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқни оширилган ставка бўйича (ер усти манбалари 300 сўм, ер ости манбалари 360 сўм) тўлаш белгиланди. Шунингдек, барча автотранспорт воситаларини ювиш корхоналари, солиқ солиш тизимидан қатъий назар, сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқни (ер усти манбалари 1000 сўм, ер ости манбалари 1250 сўм) тўлашлари шартлиги белгилаб қўйилди.
Саволга "Мажидов Қодирхон" адвокатлик фирмаси адвокати С. Муйдинова жавоб беради:
-Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 55-моддаси "а" ва "б" бандларида айбини бўйнига олиш тўғрисида арз қилиш, чин кўнгилдан пушаймон бўлиш ёки жиноятни очиш учун фаол ёрдам бериш ҳамда етказилган зарарни ихтиёрий равишда бартараф қилиш енгиллаштирувчи ҳолатлар, деб кўрсатилган.
Иқтисодий жиноятлар бўйича: Жиноят кодексининг 167- ва 168-моддаларига биноан етказилган моддий зарарни ўрни қопланган тақдирда озодликдан маҳрум қилиш жазоси қўлланилмайди.
Тирикчиликни айби йўқ дейишади, Ҳақ гап. Ҳалол ишлаб пул топишга не етсин.
Юртимизда бугунги кунда бунинг учун етарли шарт-шароит, имкониятлар яратилган. Айниқса, тадбиркорлик, ишбилармонликка кенг йўл очилганлиги, одамларни эмин-эркин ишлаб, фаровон ҳаёт кечиришига замин бўлмоқда. Афсуски, айрим кишилар мумай пул топиш илинжида турли қинғирликларга қўл ураётгани ачинарлидир.
Салим Алимов ва Маҳбуба Алиева (исми - шарифлар шартли)лар ҳам яратиб берилган имкониятдан фойдаланиб, тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланишади. Аммо мўмай пул топишга бўлган илинж уларни қинғир йўлга бошлади. Икковлон олдиндан тил бириктириб, гуруҳ бўлиб, қонунга хилоф равишда чигитдан 2.350.4 килограмм ва 181,5 литр жами 22.541.800 сўмлик ёғ маҳсулотини тайёрлаб, алоҳида-алоҳида идишларда қадоқлаб, тумандаги 93-сонли дўконда сотиш мақсадида сақлаб келиб, ўтган йилнинг 18 ноябрь куни бу маҳсулотни ҳар бир килограммини 9700 сўмдан, жами 141 килограммини харидор С. Жўраевага сотаётганда тўхтатиб қолинди. Чунки қўлбола усулда тайёрланган ёғ инсон саломатлигига хавф солмайди, деб ҳеч ким кафолат беролмайди.
Мозийга бир назар
Фойдали ҳаволалар
