Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг маълумотига қараганда, ҳозирги кунда дунёда 35 миллиондан ортиқ киши ОИВ/ОИТС инфекциясидан жабр чекмоқда. ОИВ инфекциясини юқтирганлар орасида аёллар сонининг ўсиши дунё ҳамжамиятини ташвишга солмоқда. Анатомик-физиологик хусусиятларга кўра, аёллар ОИВ инфекцияси юқиши жиҳатидан энг заиф гуруҳ ҳисобланади. Юзага келган вазият ОИВ инфекцияси тарқалишига қарши саъй-ҳаракатларни ҳамда унинг оқибатларини бартараф этишни фаоллаштириш зарурлигини тақозо этади.
Севимли шоиримиз Иқбол Мирзо кўҳна Косонсойнинг мафтункор табиатига таъриф бераркан, «Гап, албатта, обу ҳаводагина эмас, косонсойликлар билан бир бор учрашган одам узоқ вақт хуш хаёлларда юради. Бу ғайратли, шижоатли, ҳалол ва самимий одамлар сизга инсонлигингизни, дунёда дунёдан кўра юксакроқ дунёлар борлигини эслатиб туради», деб ёзган эди.
Саксонга тўлиб, тўқсонга қадам қўйган болалар шифокори Мукаррамхўжа ота Саидов билан суҳбатлашар эканман, халқ шоири айнан шу кишига ўхшаш инсонларга таъриф берганлигини чуқур ҳис қилдим. Тўғри, шу ёшда у кишидаги ғайрат-шижоатни кўриб ҳавас қилдим, самимийлик, камтарлик ва ҳалоллик ҳар қандай мақтову таърифларга лойиқ.
Шоҳсанам Орифхонова мактабимизнинг иқтидорли, изланувчан ўқувчиларидан бири. У ҳамма фанлардан аъло ўқиши билан бирга жамоат ишларида фаол қатнашади. Айниқса, биология фанига, ўсимликлар оламига қизиқиши катта. Шоҳсанам бўш вақтларини доривор ўсимликларни ўрганишга сарф қилади.
Қуйида Шохсанамнинг доривор ўсимлик женшень ҳақидаги маълумотларидан намуна келтирамиз.
Райҳоннинг асл ватани Ҳиндистон саналади. Тарихдан маълум бўлишича, Европага у Александр Македонскийнинг аскарлари томонидан келтирилган. Бугунги кунда эса у Ўрта Осиё, АҚШ, МДҲ, Хитой, Ҳиндистон каби мамлакатлар қишлоқ хўжалигида кенг тарқалган. Райҳоннинг иси табиатда мавжуд бўлган ҳеч бир ўсимликка ўхшамайди. Шу сабабли у таомлар тайёрлаш, доривор ўсимлик сифатида фойдаланилишдан ташқари хона ҳавосини янгилаш, хушбўй ис киритиш учун ҳам қўлланилади. Энг оддий ҳолатда ҳам у таом учун энг чиройли ва хушбўй безак бўла олади.
Туман тиббиёт бирлашмасининг жарроҳлик бўлимида варикоцелле касаллигига учраган эркак беморларни замонавий жарроҳлик амалиёти йўли билан даволаш изчил йўлга қўйилмоқда.
Хўш, варикоцелле қандай хасталик? Варикоцелле эркак уруғ тизими веналарини кенгайишидир. Касаллик асосан чап ёрғоқдаги вена қон-томирларининг кенгайиши билан кузатилади.
Бу хасталикнинг пайдо бўлишига оғир меҳнат фаолияти билан шуғулланиш, пала-партиш жинсий ҳаёт кечириш, парно фильмларни томоша қилиш кабилар сабаб бўлади.
Замбуруғларнинг табиатда 100 мингдан ортиқ тури маълум бўлиб, ҳайвонот ва ўсимликлар дунёсининг оралиғида бўлган алоҳида гуруҳ ҳисобланади. Диёримизда қалпоқчали замбуруғларнинг 170 дан ортиқ тури учрайди, унинг 16 тага яқин тури истеъмолга яроқли, 7 та тури эса заҳарли ва қолганлари истеъмол учун яроқсиздир.
Баҳор ҳамда куз ойларида қир-адирлар ва ариқ бўйларида ҳар хил турдаги қўзиқоринлар ўса бошлайди. Бу эса, қўзиқорин истеъмол қилишни ёқтирадиган фуқаролар учун қулай фурсат ҳисобланади.
Истеъмол қилиш мумкин бўлган ва заҳарли қўзиқоринларни турларга ажратиш жуда мураккаб. Кўп ҳолларда улар бир-бирига ўхшаб кетади. Истеъмолга яроқли қўзиқоринларга оқ қўзиқорин, қизил қўзиқорин, шам-пиньион ва опёнок киради. Заҳарли қўзиқоринларга: қизил мухамор, кулранг мухамор, сатанин, сариқ сохта қўзиқорин ва бошқалар киради. Тузланган ёки мариновка қилинган қўзиқоринларни рухланган идишларда сақланганда ҳам заҳарланиш рўй бериши мумкин.
Ўткир респиратор-грипп кишилар учун шунчаки ўткинчи бўлиб кўринсада, аслида оғир кечувчи, ёмон асоратлар қолдирадиган хасталик ҳисобланади. Гриппнинг даҳшати шундаки, у майда капилярларни ёриб ташлаб, қон оқишини тезлаштиради. Нафас етишмовчилигини юзага келтиради. Вируслари қонда кўпайгач жигар, буйрак фаолиятини ишдан чиқаради. Касаллик шиддат билан бошланиб, унинг клиник аломатлари рўёбга чиққунга қадар ўрта ҳисобда 2-3 кун вақт ўтади. Шу вақт ичида грипп вирус заррачалари бурун қаватларига ўрнашиб кўпая бошлайди ва таъсир кучини кўрсатади.
Одам бирдан титраб қақшай бошлайди, боши оғрийди, кўзи ачийди, тана ҳарорати 39-40 даражага кўтарилади. Бу аломатлар гриппдан далолатдир.
Мозийга бир назар
Фойдали ҳаволалар
