Хуршед Абдулҳаев - катта илмий ходим, қишлоқ хўжалигини механизациялаш бў-йича олим, унинг илмий ва ижтимоий фаолияти Республика қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришини, биринчи навбатда, пахтачиликни механизациялаш соҳасидаги муаммоларни ҳал қилиш билан узвий боғлиқ.

Х. Абдулҳаев 1978 йилда Косонсой туманида ишчи оиласида туғилган. 5-сонли ўрта мактабни имтиёзли тамомлаганидан сўнг Наманган муҳандислик-педагогика институтининг (НамМПИ, ҳозирги НамҚТИ) механика факультетига ўқишга кирди. 2002 йили институтни муваффақиятли тугатди.

Меҳнат фаолиятини 2002 йилда Наманган муҳандислик-педагогика институтида бошлаб, стажер-тад-қиқотчи, ассистент, катта ўқитувчи лавозимларида ишлади.

Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришини механизациялаш соҳасига бўлган қизиқиши ҳамда илмий-тадқиқот ишларига бўлган меҳри уни 2010 йилда Ўзбекистон қишлоқ хўжалигини механизациялаш ва электрлаштириш илмий-тадқиқот институти (ЎзМЭИ, ҳозирги ҚХМЭИ)га етаклади. У 2010 йилдан 2012 йилгача тупроққа асосий ишлов бериш ва ер текислаш машиналари лабораториясида кичик илмий ходим бўлиб ишлади ва ғўзанинг суғориладиган эгатларига плёнка тўшаш учун плёнка тўшагич машинасини ишлаб чиқишда қатнашди. Х. Абдулҳаевнинг дастлабки илмий ишлари республикамизда чигитни пушталарга экиш орқали пахта етиштириладиган минтақаларида кузда олинган пушталарга экиш олдидан уларнинг бутун профили бўйича тўлиқ ишлов берадиган қурилма конструкциясини яратишга бағишланган. Ушбу тадқиқотларнинг натижалари констукторларга пушталарга экиш олдидан ишлов берадиган қурилма яратиш имконини берди. Бу эса чигитни пушталарда етиштириш афзаллигини янада оширди. 2012 йилдан 2014 йилгача ЎзМЭИ катта илмий ходим-изланувчилар институтида ўқиди ва тарих фанлари доктори профессор А. Тўхтақўзиев раҳбарлигида "Пушталарга ишлов берувчи қурилма параметрларини асослаш" мавзусида техника фанлари бўйича фалсафа доктори диссертацияси устида ишлади ва уни Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институтида муваффақиятли ҳимоя қилди. Х. Абдулҳаевнинг диссертациясида берилган илмий тадқиқотлар натижалари "Дисксимон ва ротацион иш органлари асосида тежамкор, иш унуми ва сифати юқори тупроққа ишлов бериш машиналарини яратиш" амалий ва "Янги авлод икки ярусли плуглар, ерларга экиш олдидан ишлов берувчи комбинациялашган агрегат ва пушталарга ишлов берувчи қурилманинг саноат нусхаларини тайёрлаш ва қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришига жорий этиш" инновацион лойиҳаларнинг илмий-тадқиқот ишларини амалга оширилишида муҳим омиллардан бири бўлиб хизмат қилди. Пушталарга ишлов берадиган қурилманинг конструкцияси ҚХМЭИда ишлаб чиқилиб, "Yangiyol-Agromash" АЖ томонидан унинг тажриба нусхаси тайёрланди. У Республикамизда пахтани пушталарда етиштирадиган фермер хўжаликларида кенг қўлланилмоқда.

Пушталарга экиш олдидан ишлов берувчи қурилманинг афзалликлари ҳамда сифат кўрсатгичлари тўғрисида Х. Абдулҳаев шундай дейди: -Ҳозирги пайтда чигит экишдан олдин пушталарга ишлов бериш чопиқ тракторларига ўрнатилган осма тишли тирмалар воситасида амалга  ошириб келинмоқда. Аммо улар пушталарга уларнинг бутун профили бўйича тўлиқ ишлов берилишини таъминламайди. Натижада, пушталарнинг ёнбағирлари ва эгатларида тупроқдаги намнинг сақланишини таъминловчи майин қатлам ҳосил бўлмайди ва униб чиқаётган бегона ўтлар тўлиқ йўқотилмади. Бу эса пушталарни бегона ўтлар босиб кетиши ҳамда тупроқдаги намнинг йўқотилишига олиб келади. Бундан ташқари, тишли тирмаларни қўллаш пушта профилининг қисман бузилиши, айниқса, баландлигининг сезиларли даражада камайишига олиб келади. Бу чигитнинг бир текис униб чиқишига, ғўза ниҳолларининг ривожланишига ва пахта ҳосилдорлигига путур етказади.

Ўтказилган таҳлилларни кўрсатишича, пушталарга ишлов беришда тупроқнинг уваланиш даражасини ошириш, бегона ўтларни йўқотиш ҳамда ёнилғи сарфи, меҳнат ва бошқа харажатларни камайтириш учун пушталарга уларнинг бутун профили бўйича, яъни эгатлари, туби, ёнбағирлари ва тепаларига ишлов берилишини таъминловчи қурилмани қўллаб эришиш мумкин. Илмий-тадқиқот ишларининг таҳлили ва олиб борилган изланишлар асосида Ўзбекистон Республикасининг фойдали моделларга патентлари билан ҳимояланган пушталарга уларнинг бутун профили бўйича тўлиқ ишлов берувчи қурилманинг конструктив схемаси ишлаб чиқилди.

Ишлаб чиқилган қурилма иш органлари параметрларининг талаб дажарасидаги иш сифатини кам энергия сарфланган ҳолда таъминловчи қийматларини аниқлаш учун махсус тадқиқотлар ҳамда олинган натижалар асосида қурилманинг тажриба нусхаси тайёрланиб, хўжалик синовлари ўтказилди. Х. Абдулҳаев мамлакатимиздаги ва хориждаги кўплаб йиғилишлар, конференциялар, семинарлар иштирокчиси. Унинг устозлари билан биргаликда ўтказилган тадқиқотлари натижалари бўйича Россия ҳамда Германиянинг бир қатор шаҳарларида ўтказилган халқаро конференцияларда маърузалари катта қизиқиш билан тингланди.

Х. Абдулҳаев 68 та чоп этилган илмий ишлар, шу жумладан, 2 та рисола, 5 та патентлар муаллифи. Ушбу ишлар мамлакатимиз ва хориж илмий жамоасига кенг танилган. У тадқиқотлар натижаларини ишлаб чиқаришга тадбиқ қилишнинг зарур шартлари - олимлар, конструкторлар, машинасозлар ва амалиётчиларнинг ҳамкорликда ишлашларидан иборатлигини теран тушунади. Фақат шундагина фан ва техника ютуқлари ишлаб чиқаришга кенг жорий этилиши мумкин ва у бевосита ишлаб чиқарувчи кучга айланади.

Билимли олим ўзининг ҳалол ва бенуқсон меҳнати билан нафақат самарали ишлаётган институтда, балки республикамизнинг бошқа ҳудудларида ҳам катта ҳурмат қозонган. Ишчанлиги, камтарлиги ва холислиги билан барчага ўрнак.

Кенг миқёсдаги илмий қизиқишларга эга бўлган тадқиқотчи Х. Абдулҳаев ижодий кучга тўлган ҳолда янги илмий ғоялар ва фикрлар билан яшамоқда.

Сайт материалларидан фойдаланилганда www.kosonsoynoma.uz манбаси кўрсатилиши шарт.

Сайт Наманган вилояти ҳокимлигининг Компьютерлаштириш маркази томонидан ишлаб чиқилган.