Қизамиқ - ўткир юқумли касаллик, тана ҳароратининг кўтарилиши, юқори нафас аъзолари йўллари, кўз шиллиқ пардалари, оғиз бўшлиғининг яллиғланиши ва терида қизил, йирик доғли тошмалар тошиши билан кечади. Касаллик қўзғатувчиси вирус ҳисобланади ва у бемор йўталганда, аксирганда, гаплашганда тупугининг майда томчилари орқали ҳавога тушади, кейин нафас йўллари орқали соғлом боланинг организмига ўтади. Инсон қизамиққа қарши эмланмаган бўлса, касалланиш 100 фоиз ҳолатда қайд этилади. Қизамиқ билан оғриган беморда кейинчалик ушбу касалликка қарши иммунитет ҳосил бўлади.

Қизамик касаллиги 4 босқичда кечади: яширин давр (одам организмига вирус киргандан клиник белгилари намоён бўлгунча) 6-18 кун, касалланиш бошланиши 3-4 кун давом этиб, ўткир кечади. Унда беморнинг тана ҳарорати кўтарилади, қуруқ йўтал, тумов пайдо бўлади, кўзи қизариб, ёшланади, товуши бўғилиб қолади, ёруғликка қарай олмайди, бу даврда лўнж шиллиқ пардаси атрофида қизил гардиш билан ўралган майда оқ доғлар пайдо бўлади.

Беморнинг дармони қуриб уйқуси, иштаҳаси йўқолади, ёш болаларда тез-тез ич кетиши мумкин. Катта ёшли болаларда бош оғриғи, қусиш, бурун қонаши, қорин оғриғи кузатилади. Тошма тошиш даврида бемор қайта иситмалайди, томоғи қизаради. 4, 6-кунга келиб ўзига хос қизил, йирик доғли тошмалар тошади, бир неча соатдан сўнг бутун юзга ёйилади. Тошма иккинчи куни баданга, учинчи куни қўл ва оёқларга  тарқалади.

Қизилчада тана ҳароратининг кўтарилиши, энса лимфа тугунларининг катталашиши ва оғриши ҳамда терига тошмалар тошиши кузатилади. Бунда ҳам бемор йўталганда, аксирганда, гаплашганда касаллик ҳаво-томчи йўли орқали тарқалади. Қизилча билан оғриган беморлар тошма тошишидан 2 кун олдин ва тошма йўқолиб кетгунча юқумли бўлади. Қизилча вируси организмда 16-21 кун мобайнида касаллик белгиларини пайдо қилмай туриши мумкин.

Фақат профилактик эмлаш туфайлигина болаларда қизамиқ ва қизилча  касаллигининг олдини олиш ва уларни оғир асоратлардан сақлаш мумкин. Қолаверса, эмланган бола нафақат ўзи, балки атрофдаги болалар ҳам мазкур юқумли касалликларга чалинмаслигига сабабчи бўлади. Буни асло унутманг. Фарзандингизни вақтида эмлатинг.

М. НЕЪМАТУЛЛАЕВА, туман СЭО ва ЖСБ эпидемиолог

врачи ёрдамчиси.